Naukowcy i naukowczynie – scenariusz zajęć

Published On - 8 marca 2020

Agnieszka Materiały

Scenariusz zajęć z wykorzystaniem książek popularnonaukowych, przygotowany w ramach projektu „Para-buch! Książka w ruch!”.

Krótki opis zajęć:

Zajęcia służą refleksji o tym, że każde dziecko, niezależnie od płci, może w przyszłości zajmować się nauką, czyli zostać naukowcem albo naukowczynią. Zachęcamy do używania żeńskich końcówek, ponieważ jesteśmy przekonane, że język kształtuje naszą rzeczywistość, a z wielu badań wynika, że dziewczynki posiadają takie same dyspozycje do zajmowania się nauką jak chłopcy. Podczas zajęć dzieci dowiadują się, kim są naukowcy i naukowczynie, a także poznają sylwetkę znanej XIX-wiecznej matematyczki Ady Lovelace.

Dziedzina: historia nauki / socjologia

Autorki scenariusza: Barbara Röhrborn, Katarzyna Paterek

Grupa wiekowa: 6-8 lat

Czas trwania zajęć: 2 godziny zegarowe z przerwami

Słowa kluczowe: nauka, naukowiec, naukowczyni

Kluczowe pytania:

  • Czym jest nauka?
  • Kto zajmuje się nauką?
  • Czy dziewczynki mogą interesować się nauką?
  • Czego potrzebujemy, by zajmować się nauką?

Cele zajęć:

  • dzieci uczestniczące w zajęciach poznają prostą definicję nauki,
  • dzieci dowiadują się, czym zajmują się naukowcy i naukowczynie,
  • dzieci zapoznają się z postacią Ady Lovelace.

Książki popularnonaukowe do wykorzystania (do wyboru):

Nauka bez tajemnic Minny Lacey i Stefano Tognettiego
Ale patent! Księga niewiarygodnych wynalazków Małgorzaty Mycielskiej
Ada Bambini, naukowczyni Andrei Beaty i Davida Robertsa

Metody pracy: dyskusja, pokaz filmu, wywiad

Co jest potrzebne do przeprowadzenia zajęć?

Warto zaprosić na zajęcia jakąś naukowczynię lub umówić się na rozmowę z nią zdalnie – w takim przypadku potrzebny będzie laptop lub tablet z dostępem do internetu oraz zainstalowany komunikator do wideorozmowy (Messenger, Skype).

Przebieg zajęć:

1. Przywitanie w kręgu

Dzieci siedzą w kręgu. Osoba prowadząca przedstawia się, opowiada o tym, jak będą wyglądały zajęcia. Następnie prosi, by każde dziecko powiedziało, jak ma na imię i jaką ostatnio ciekawą informację o świecie usłyszało.

2. Wprowadzenie do zajęć – rozmowa z dziećmi o tym, czym jest nauka

Osoba prowadząca pyta dzieci, czy wiedzą, czym jest nauka. Jeśli nie pada podobna odpowiedź, przekazuje dzieciom, że nauka to wiedza o otaczającym nas świecie, która pomaga nam zrozumieć rozmaite zjawiska. Czy dzieci znają jakiegoś naukowca lub naukowczynię? Czym zajmują się naukowcy? Gdzie pracują? Co badają? Czego do tego potrzebują?
W rozmowie z dziećmi można wykorzystać jako ilustrację s. 1-2 z książki Nauka bez tajemnic.

3. Wspólne czytanie książki Ada Bambini, naukowczyni lub Ale patent! Księga niewiarygodnych wynalazków i rozmowa.

Czym interesowała się bohaterka książki? Co lubiła robić najbardziej? Czy wśród wymienionych przez dzieci naukowców, wynalazców są jakieś kobiety? Osoba prowadząca zajęcia pyta dzieci, czy wiedzą, dlaczego kiedyś niewiele kobiet zajmowało się nauką. Czy teraz mogą się nią zajmować?

4. Pokaz krótkiego filmu animowanego Happy birthday, Ada

Imię bohaterki przeczytanej książki jest inspirowane postacią Ady Lovelace. Dzieci oglądają krótki film animowany Happy birthday, Ada. Osoba prowadząca zajęcia krótko opowiada o postaci Ady Lovelace i pokazuje dzieciom wydruk jej portretu lub portret w formie grafiki na tablecie lub laptopie. Można skorzystać z internetu.

Osoba prowadząca pyta, czy dzieci wiedzą, dlaczego na portrecie Ada jest ubrana w taką suknię. Dzieci rozmawiają o tym, kiedy żyła, czym się zajmowała. Osoba prowadząca pyta dzieci, dlaczego jej pomysły były tak ważne dla nas współcześnie? Czy w czasach, kiedy żyła Ada Lovelace, dziewczynce łatwo było zajmować się nauką?

Za chwilę dzieci będą miały możliwość porozmawiać z prawdziwą naukowczynią. O co chciałyby ją spytać?

5. Rozmowa z naukowczynią

Jeśli to możliwe, osoba prowadząca zaprasza na zajęcia kobietę –naukowczynię. Jeśli nie jest możliwa jej fizyczna obecność, można zorganizować rozmowę video z użyciem komunikatora (Messenger, Skype).

Podczas rozmowy osoba prowadząca zajęcia robi krótkie wprowadzenie, dzieci zadają swoje pytania. Przykładowe pytania:

  • Jak wygląda na co dzień praca naukowca/ naukowczyni?
  • Gdzie chodzi do pracy?
  • Co najbardziej lubi w swojej pracy?
  • Co lubiła robić, gdy była dzieckiem? W co najbardziej lubiła się bawić?
  • Czy już wtedy wiedziała, że będzie zajmowała się nauką?

Podsumowanie rozmowy z naukowczynią – osoba prowadząca pyta dzieci, co było dla nich ciekawe, może zaskakujące. Może czegoś chciałyby dowiedzieć się więcej?

6. Dorośli, którzy mają ciekawą pracę

Osoba prowadząca prosi dzieci, żeby przypomniały sobie osoby dorosłe, które znają albo o których słyszały, i wybrały jedną osobę, która bardzo lubi swoją pracę, jej praca jest przydatna dla innych, potrzebna. Każde dziecko rysuje portret wybranej przez siebie osoby. Gdy rysunki są gotowe, dzieci siadają w kręgu. Każde dziecko może pokazać swój rysunek i opowiedzieć o osobie, którą narysowało.

7. Podsumowanie zajęć

Osoba prowadząca pyta, co dzieci zapamiętały, co je zaciekawiło podczas zajęć, dziękuje dzieciom za udział.

Możliwe modyfikacje:

Możemy zapytać mamy lub opiekunki dzieci, czy zajmują się nauką i je zaprosić jako ekspertki-naukowczynie, które będą wypowiadały się podczas zajęć.

Przydatne linki:

Biografia Ady Lovelace w języku angielskim na stronie Encyclopedia Britannica: https://www.britannica.com/biography/Ada-Lovelace

Artykuł w Wikipedii: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ada_Lovelace

Zachęcamy też do przeczytania o wielu badaniach na stronie Fundacji Uniwersytet Dzieci, które przekonują i uzasadniają, dlaczego dziewczynki bez problemu mogą zajmować się nauką: https://fundacja.uniwersytetdzieci.pl/dlaczego-kobiety-naukowcy-maja-zawsze-pod-gorke-ada-bambini-naukowczyni-pod-patronatem-fundacji/