Biologia

Zadziwiające życie. Dlaczego każdy z nas jest wszechświatem?
Autor: Misha Maynerick Blaise
Wiek: 6+ lat
ISBN: 9788328122451

Wielkoformatowa, bardzo bogato ilustrowana książka pokazująca w sposób syntetyczny, całościowy zjawisko życia. Dzięki lapidarnemu, zwięzłemu tekstowi oraz pełnym humoru ilustracjom autorowi udaje się pokazać (często zadziwiające!) związki pomiędzy poszczególnymi komponentami życia na ziemi, przyczyny zachodzące pomiędzy z pozoru całkowicie niezależnymi zjawiskami. Dowiadujemy się np. że dzielimy 65% naszych genów z kurami, że owady mają mózgi, że gdy kładziemy się spać razem z nami kładzie się 65 mld zarodków grzybów!

Gabinet anatomii
Autorka: Kate Davies
Ilustracje: Carnovsky
Wiek: 7+ lat
ISBN 978-83-65341-48-8

Wielkoformatowa książka niezwykle realistycznie i sugestywnie prezentująca anatomię ciała ludzkiego. Autorzy zastosowali efekt stereoskopowy. Każda z kolorowych ilustracji książki posiada trzy „warstwy”. Dzięki kolorowym filtrom dołączonym do książki można je połączyć w niezwykły plastyczny widok (czerwony– szkielet, zielony – mięśnie, niebieski – narządy wewnętrzne). Na książkę sklada się 10 rozdziałów, każdy dedykowany innym partiom ciała.

Odyseja po ludzkim ciele z profesorem Astrokotem
Autorzy: Dominic Walliman, Ben Newman
Ilustracje: Ben Newman
Wiek: 5+ lat
ISBN:978-83-63156-28-2

Książki o Astrokocie uznawane są za jedną z najbardziej udanych serii popularyzujących nauki ścisłe i przyrodnicze. Jednym z kluczy do sukcesu jest właśnie zabawna, ale jednocześnie zawadiacka, budząca sympatię postać głównego bohatera – Astrokota. Barwne, rozplanowane na całą rozkładówkę ilustracje pozwalają autorom na prawdziwy rozmach w tłumaczeniu różnych zjawisk. W „Odysei w ludzkim ciele” Astrokot przeprowadza czytelnika przez różne części ciała, w prosty sposób tłumaczy ich funkcje i działanie. Uwagę młodego czytelnika podtrzymują ciekawie dobrane pytania, np.: „po co kichamy?”, „dlaczego Twoje uszy mają taki skomplikowany kształt”? Przez strony książki przewijają się różne zabawne postaci (najczęściej myszki”), ale czytelnik bawiąc się otrzymuje uporządkowaną zwartą wiedzę na temat ludzkiej cielesności.

Stopy – Seria Moje Ciało
(Dziurki w nosie, Pepek, Stopy, Zęby, Piersi, Strupek etc)
Autor: Gen-ichiro Yagyu
Wiek: 5+ lat
ISBN: 978-83-65480-33-0

Seria książek dla młodych odbiorców pozwalająca dowiedzieć się zadziwiających, śmiesznych rzeczy o własnym ciele. Japoński autor wybrał przy tym te części ciała, które budzą szczególne zainteresowanie: dziurki w nosie, pępek, piersi, stopy etc. Książki z serii są bogato ilustrowane zabawnymi obrazkami korespondującymi z rysunkami samych dzieci.

Duże sprawy w małych głowach
Autorka: Agnieszka Kossowska
Wiek: 6+ lat
ISBN 9788363000745

Książka jest w pewien szczególny sposób powiązana z tematyka STEM – ciało ludzkie czy rozum nie u wszystkich ludzi ma jednakową sprawność. Ta książka jest bardzo wyjątkowa, ponieważ została napisana dla dzieci i dorosłych, a zawiera historie opowiedziane przez niepełnosprawne dzieci! Jej lektura pozwala młodemu czytelnikowi w szczególny sposób wejść w świat osób, które funkcjonują w świecie inaczej niż on sam. Książka składa się z 5 części, każda z nich związana jest z innym typem niepełnosprawności (autyzmem, niepełnosprawnością ruchową, sensoryczną, intelektualną, epilepsją i zaburzeniami rozwojowymi).

Pszczoły
Ilustracje: Piotr Socha
opracowanie tekstu: Wojciech Grajkowski
Wiek: 6+ lat
ISBN 978-83-63696-55-9

„Pszczoły” to wielkoformatowa książka edukacyjna. Na rozległych 30 rozkładówkach autorzy (grafik i pisarz) mają bardzo wiele miejsca na opisanie wielu frapujących szczegółów dotyczących tych owadów. Z jednej strony czytelnik dowiaduje się bardzo wiele o samych pszczołach – ich zwyczajach, szczegółach anatomicznych, o ich społeczności. Z drugiej, dowiadujemy się bardzo wiele o tym, jak pszczoły były postrzegane przez ludzi w różnych okresach historycznych (np. o tym, że niekiedy stawały się symbolami używanymi przez monarchów). Dowiadujemy się wiele o miodzie, pszczelarzach, ich narzędziach i sposobach pozyskiwania miodu. Taka wielokontekstowa, bogata i różnorodna wiedza, oparta czasami na skojarzeniach, jest największą siłą książki. „Rozległe” ilustracje pozwalają autorom na umieszczenie wielu interesujących szczegółów.

Kto się chowa na lądzie i w wodzie?
Autorka: Pavla Hanácková
Ilustracje: Linh Dao
ISBN: 978-83-7420-893-2
Wiek: 3+ lat

Wiele osób jest zafascynowanych różnymi sposobami, których używają zwierzęta, aby ukryć się przed potencjalnym zagrożeniem – czy to ze strony człowieka, czy innych zwierząt. Książka Pavli Hanackovej pokazuje cały katalog tych sposobów. Możemy dowiedzieć się o owadach z lasów tropikalnych, które upodobniły się do gałązek, o ośmiornicach, które w razie konieczności zmieniają swoje kolory, a nawet kształty. Autorka pamięta także o swojskich europejskich zwierzętach z naszych lasów i stosowanej przez nie sztuce kamuflażu.

Kto się chowa w lesie i na śniegu?
Autorka: Pavla Hanácková
Ilustracje: Linh Dao
ISBN: 978-83-7420-892-5
Wiek: 3+ lat

Wiele osób jest zafascynowanych różnymi sposobami, których używają zwierzęta, aby ukryć się przed potencjalnym zagrożeniem – czy to ze strony człowieka czy innych zwierząt. Druga część książki P. Hanackovej przynosi kolejne 20 przykładów zwierzęcych kamuflaży, włącznie z mistrzem nad mistrzami w tej dziedzinie – kameleonem! Duża cześć przykładów w tym tomie jest związana z kamuflażem zimowym, śnieżnym (niedźwiedź polarny, puchacz śnieży, lis polarny).

Zwierzęta wokół nas. Przeciwieństwa
Autorka: Lizelot Versteeg
Ilustracje: Lizelot Versteeg
Wiek: 3+ lat
ISBN: 978-83-7420-877-2

Książka zaznajamia najmłodszego czytelnika z rożnymi zwierzętami: żyjącymi w lesie, w dżungli, na wodzie i pod wodą. Autorka na różne sposoby kontrastuje ze sobą zwierzęta, pozwalając dzieciom łatwiej je zapamiętać: długie i krótkie, wysokie i niskie, duże i małe, z długimi i krótkimi ogonami etc.

Co ma kura z jaszczura? Wielka księga ewolucji
Autorzy: Cristina M. Banfi, Cristina Peraboni, Rita Mabel Schiavo
Ilustracje: Román García Mora
Wiek: 8+ lat
ISBN: 978-83-8118-015-3

Jak wyglądali przodkowie znanych nam z życia codziennego (albo z zoo) zwierząt? Jak ewolucja zmieniała poszczególne gatunki? Z książki można się dowiedzieć, jak wyglądały ogromne stworzenia, z których po milionach lat wyewoluował – całkiem niewielki pancernik. Poznajemy tygrysa szablozębnego, który miał zaskakująco dużo wspólnego z naszymi mruczkami. Zgodnie z tytułem dowiadujemy się, jakie powiązania ma grzebiąca na podwórku kura z groźnym tyranosaurusem.

Zoologia
Autorka: Joëlle Jolivet
Wiek: 3+ lat
ISBN: 9788323761174

Wielkoformatowa książka, której rozkładówki zapełnione są dziesiątkami, setkami podobizn różnych stworzeń ze wszystkich krajów, kontynentów: tych , które są „w cętki i pręgi”, tych, które żyją „w wodzie morskiej”, tych, które mogą pochwalić się, że są „z rogami”. Ważną zaletą książki są interesujące ilustracje Joelle Jolivet – zwierzęta nie są na nich zaprezentowane z fotograficzną dokładnością, ale mają za to swój unikalny charakter.

Zwierzęta, które zniknęły. Atlas stworzeń wymarłych
Autorzy: Katarzyna Gładysz, Nikola Kucharska, Paweł Łaczek, Joanna Wajs
Ilustracje: Nikola Kucharska
Wiek: 6+ lat
ISBN: 978-83-10-13319-9

Książka porusza temat, który budził zawsze, a obecnie szczególnie (niestety) duże zainteresowanie. Zwierzęta, które kiedyś mieszkały na Ziemi, a obecnie są wymarłe. Autorzy zaczynają swoją opowieść od dinozaurów. Czytelnik poszerza swoją wiedzę o tych pradawnych gadach, otrzymuje także informację o paleontologii i badaczach z tej dziedziny. W dalszych częściach książki pojawiają się tematy coraz bardziej bolesne: informacja o zwierzętach, które wymarły w ostatnich kilkunastu dekadach, często niestety z winy człowieka (np. dront dodo czy wilk workowaty – tasmański). Na ostatnich stronach książki zaprezentowane są gatunki, które wkrótce mogą należeć do zaginionych – tygrysy, wilki.

Bardzo głodna gąsienica
Autor: Eric Carle
Wiek: 0-2 lata
ISBN: 978-83-635-2243-8

„Bardzo głodna gąsienica” to jedna z najbardziej znanych na świecie książek obrazkowych dla dzieci. Owad przemierza świat (chociaż lepiej byłoby powiedzieć „przegryza się” przez świat!), pokazując najmłodszemu czytelnikowi świat roślin, owoców, ucząc go jednocześnie nazw dni tygodnia (w każdym dniu gąsienica zjada co innego!) i wprowadzając w świat liczb (bo dowiadujemy się, ile owoców czy warzyw bohaterka spożyła każdego dnia!). Proste i efektowne ilustracje, operujące żywymi barwami przyciągają do tej książki najmłodsze dzieci.

Królestwo Dziewczynki
Autorka: Iwona Chmielewska
Wiek: 8+ Sue Harris
ISBN: 978-83-63156-10-7

Książka obrazkowa przygotowana przez jedną z najbardziej znanych polskich ilustratorek. Poprzez cykl obrazów czytelniczki są wprowadzane w świat budzącej się kobiecości. Ilustracje Chmielewskiej odnoszą się czasami do spraw bardzo intymnych (okres), są jednak bardzo dalekie od dosłowności, posiadają dozę liryzmu czy baśniowości.

Ciało człowieka
Autorka: Sue Harris
Wiek: 9+ lat
ISBN 978-83-8057-246-1

Niezwykle efektowna wielkoformatowa książka typu pop-up. Trójwymiarowe papierowe modele anatomiczne „powstają” przy otwarciu kolejnych rozkładówek. Młody odbiorca może obejrzeć modele serca, mózgu, a nawet układu trawiennego. Oprócz imponujących ilustracji książka zawiera profesjonalnie opracowane i ciekawie podane informacje z dziedziny biologii.

Poczytam ci, mamo. Elementarz przyrodniczy
Autorka: Beata Ostrowicka
Ilustracje: Katarzyna Kołodziej
Wiek: 6-10 lat
ISBN: 978-83-10-13089-1

Zestaw 20 opowiadań stworzonych przez znaną powieściopisarkę, związanych z tematem przyrody. Teksty są silnie związane z podstawą programową klas 1-3 i mogą być traktowane jako naturalne uzupełnienie wiedzy szkolnej. Podejmowane są takie tematy, jak: zależność przyrody od pór roku, ochrona środowiska, znaczenie wody i powietrza dla życia, krajobrazy Polski, zagrożenia ze strony zwierząt, roślin czy zjawisk przyrodniczych, zasady racjonalnego odżywiania się, przystosowywanie się zwierząt do poszczególnych pór roku, warunki rozwoju roślin, zjawiska atmosferyczne, doświadczenia przyrodnicze.

Przekroje: owoce i warzywa
Autorka: Agnieszka Sowińska
Ilustracje: Agnieszka Sowińska
Wiek: 0-6 lat
ISBN: 978-83-10-12739-6

Koncept ilustracji pokazujących wnętrza znanych i często spotykanych przedmiotów należy do najbardziej lubianych przez dzieci koncepcji prezentacji wiedzy. Agnieszka Sowińska w swoich obrazkach prezentuje jednak nie tylko wnętrza owoców i roślin, ale także dzięki przywołaniu małych stworków symbolizujących różne substancje chemiczne i zjawiska. Np. Białko Roślinne to mocarz, Magnez – w dobrym nastroju, witamina B to nocna czytelniczka. Inni bohaterowie zamieszkujący owoce i warzywa to: Witamina A, Wapń, Potas. Czytelnik dowiaduje się jak działają na rzecz roślin, ale także jakie skutki przynosi ich spożywanie.

Drzewa
Autor: Wojciech Grajkowski
Ilustracje: Piotr Socha
Wiek: 6+ lat
ISBN 978-83-65341-64-8

„Drzewa” to wielkoformatowa książka edukacyjna. Na rozległych 34 rozkładówkach autorzy (grafik i pisarz) mają sporo miejsca na opisanie wielu frapujących szczegółów dotyczących drzew. Z jednej strony znajdujemy tu elementy związane z samymi drzewami – rysunki baobabów, figowców i innych egzotycznych drzew. Z drugiej oglądamy drzewa w różnych historycznych kontekstach (począwszy od Adama i Ewy), ale także wśród różnych odniesień literackich czy szerzej kulturowych – z lasem kojarzy się nam np. Robin Hood i jego wesoła banda. Autorzy wyposażają nas także w wiedzę o pracownikach lasu – drwalach i ich narzędziach. Taka wielokontekstowa, bogata i różnorodna wiedza, oparta czasami na skojarzeniach, jest największą siłą książki. Las i drzewa to bowiem nie tylko byty roślinne – to także środowisko towarzyszące człowiekowi, dające materiał, schron, pożywienie i natchnienie. „Rozległe” ilustracje pozwalają autorom na umieszczenie wielu interesujących szczegółów.

Detektyw przyrody. Świat roślin
Autorka: Joanna Winiecka-Nowak
Wiek: 5-9 lat
ISBN 978-83-245-9889-2

Pytanie „jaka to roślina?” jest chyba najczęstszym zadawanym przez młodych przyrodników amatorów. Książka Joanny Winieckiej-Nowak przygotowuje do łatwego udzielania odpowiedzi na takie pytanie. Tytuł „Detektyw przyrody” jest bardzo właściwy. Książka podzielona jest na dwie części – w pierwszej podane są ogólne informacje na temat życia roślin: jak się odżywiają, wzrastają, jak długo żyją. Druga część to atlas, w którym zaprezentowano poszczególne rośliny. Do książki dołączony jest „Dzienniczek obserwacji terenowych”, przeznaczony dla tych młodych badaczy, którzy pragną wyruszyć – dosłownie – w pole!

Botanicum Muzeum Roślin
Autorka: Kathy Willis
Ilustratorka: Katie Scott
Wiek: 7+ lat
ISBN 978-83-64347-90-0

Wielkoformatowa książka, prezentująca w bardzo atrakcyjnej formie świat roślin. Duży rozmiar pozwala na szczegółowe przedstawienie poszczególnych gatunków roślin. Zostały one zaprezentowane w bardzo tradycyjny sposób, tak jak w dawnych atlasach przyrodniczych. Oprócz bardzo solidnej prezentacji porządkującej wiedzę botaniczną, Botanicum zawiera wiele ciekawostek, które przykują uwagę czytelnika: o roślinach mięsożernych i pasożytniczych, o rodzimych zbożach i egzotycznych storczykach.

Młode zwierzęta. Akademia mądrego dziecka. Pierwsze słowa
Wiek: 2+ lat
ISBN: 978-83-281-3876-6

Seria kartonowych książek dla najmłodszych dzieci. Mały format, proste ilustracje, zaprojektowane elementy interaktywne pozwalające na łączenie poznawania pierwszych słów z zabawą. W tym tomie najmłodsi odbiorcy uczą się nazw zwierząt, dowiadują się także, jak wyglądają „młode” poszczególnych gatunków.

Opracowanie: dr Michał Zając, Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii, Uniwersytet Warszawski
(Pełna lista książek rekomendowanych do wykorzystania w projekcie jest dostępna do pobrania tutaj.)