Scenariusz zajęć z wykorzystaniem książek popularnonaukowych, przygotowany w ramach projektu „Para-buch! Książka w ruch!”.
Krótki opis zajęć:
Często rodzice, zwłaszcza jeśli są humanistami, zastanawiają się, jak uczyć małe dzieci zapamiętywania liczb. Tymczasem liczby są wokół nas praktycznie wszędzie, dlatego dość łatwo jest oswajać z nimi dzieci i zachęcać je do odkrywania matematyki – królowej nauk. Podczas zajęć dzieci poznają liczby i uczą się najprostszych działań matematycznych: dodawania i odejmowania. Spotkanie odbywa się w formie zabawy dla najmłodszych dzieci, z udziałem rodziców lub opiekunów i z wykorzystaniem przedmiotów domowego użytku.
Dziedzina: matematyka
Autorka scenariusza: Katarzyna Paterek
Grupa wiekowa: dzieci w wieku 2-3 lata wraz z rodzicami lub opiekunami
Czas trwania zajęć: 1,5 godziny do 2 godzin, w zależności od liczby dzieci i ich wieku, im młodsze dzieci, tym więcej czasu będzie wymagać wykonanie niektórych zadań
Słowa kluczowe: liczby, liczenie, dodawanie, odejmowanie, mniej, więcej
Kluczowe pytania:
- w jaki sposób bawić się liczbami?
- jak podchodzić do uczenia liczb?
- czy uczyć matematyki mogą tylko matematycy?
Cel zajęć: wspieranie procesu nauczania liczb oraz wprowadzenie do podstawowych działań matematycznych.
Książki popularnonaukowe do wykorzystania:
Od 1 do 10 Aleksandry Cieślak
Mam oko na liczby Aleksandry i Daniela Mizielińskich
W naszym domu jest… Isabel Minhos Martins
Matemoto Dominika Cymera
Metody pracy: zabawa, praca w grupie, praca indywidualna, praca ze wsparciem osób dorosłych
Co jest potrzebne do przeprowadzenia zajęć?
Przestrzeń, poduchy, chusty, chustki, przedmioty codziennego użytku, które są odpowiednie dla małych dzieci, np. plastikowe lub drewniane miski, kubki, talerzyki, deski do krojenia, lejki, owoce jadalne, umyte i inne przedmioty bez ostrych końców, nie mogące się potłuc, które przyjdą nam do głowy, tablety lub rzutnik z ekranem
Przebieg zajęć:
1. Powitanie dzieci. Witamy wszystkie dzieci np. zabawą muzyczną, którą możemy również deklamować, jeśli obawiamy się śpiewać: Witaj Kasiu, witaj Kasiu, jak się masz, jak się masz? Wszyscy Cię witamy, wszyscy Cię witamy, bądź wśród nas, bądź wśród nas. Dzieci siedzą z rodzicami lub opiekunami w kole i witamy w ten sposób każde dziecko po kolei, zachęcając dzieci i rodziców do włączania się w śpiew.
Możemy dodatkowo zacząć piosenką: Wszyscy są, witam Was, zaczynamy. Już czas. Jestem ja, jesteś Ty. Raz, dwa, trzy. Tu m.in. dostępna do posłuchania i nauczenia się https://www.youtube.com/watch?v=h9wMpq8kqkA
2. Przed zajęciami pakujemy przedmioty przez nas zebrane (poza owocami) w jedną dużą torbę, a chusty i chustki w drugą. Zachęcamy dzieci, aby wybrały i wzięły ze sobą z torby kilka rzeczy do zabawy. Osoba prowadząca bierze z drugiej torby chustę lub chustkę.
3. Na swoich miejscach układamy rzeczy i zakrywamy materiałem niektóre, powtarzając kilkakrotnie, ile widzimy przedmiotów: raz, dwa, trzy. Potem chowamy jeden lub dwa przedmioty pod chustką i pytamy: A teraz ile widzimy? Raz, dwa.
Następnie znów wyjmujemy i liczymy. Zachęcamy do wyraźnego powtarzania teraz widać mniej, kiedy jest mniej widocznych przedmiotów, lub teraz widać więcej, gdy jest więcej widocznych przedmiotów. Ważne, by używać słowa “widzimy, widać”, aby nie mówić “jest” lub “nie ma”, bowiem przedmioty nie znikają, tylko zostają ukryte.
Warto również wprowadzać zagadki – co teraz wyciągniemy spod chustki? Zachęcajmy dzieci do wkładania ręki pod chustkę i do zgadywania.
4. Wykorzystujemy książki o liczbach, które mamy do dyspozycji, np. Od 1 do 10, Mam oko na liczby, W naszym domu jest…, Matemoto – rozdajemy je rodzicom lub opiekunom, aby razem z dziećmi oglądali książki, zachęcając do szukania liczb. Zachęcamy osoby dorosłe, by możliwie często powtarzały, pokazując palcami, raz, dwa, trzy, cztery, tu jest mniej, a tu jest więcej. Jeśli książek jest mniej, zachęcamy osoby dorosłe do współpracy z dziećmi i oglądaniem oraz pokazywaniem sobie książek wspólnie.
5. Zadanie: rozdajemy rodzicom kartki i kredki, a następnie zachęcamy do narysowania po jednej cyfrze na jednej małej kartce. Prosimy o cyfry od 1 do 9, narysowane dwukrotnie. Zachęcamy, by rodzice rysowali je razem z dziećmi, mówiąc, co to za cyfry.
Następnie zachęcamy do zabawy „To ta cyfra”. Prosimy o rozłożenie kart z cyframi od 1 do 9, jedną z nich rozkładamy, resztę mieszamy i rozrzucamy, następnie prosimy dziecko o odnalezienie tych samych cyfr i położenie obok tych rozłożonych. Możemy zachęcić osoby dorosłe do wymiany kartami.
6. Robimy przerwę, a następnie dajemy czas na zjedzenie przygotowanych przez nas owoców. W zależności od tego, jaką mamy formułę spożywania poczęstunku, zachęcamy osoby dorosłe do wsparcia. W czasie posiłku zachęcamy też do używania przez dorosłych zdań z liczbami, np. Dałam ci trzy kawałki jabłka, ja wezmę jeden kawałek i ty weźmiesz jeden kawałek. Ile chcesz kawałków? Może dwa? Może pięć?
7. Po przerwie wracamy znów piosenką: Wszyscy są, witam Was, zaczynamy. Już czas. Jestem ja, jesteś Ty. Raz, dwa, trzy.
8. Stajemy z dziećmi w kole i uczymy je dowolnej, lubianej przez nas wyliczanki. Lista wyliczanek znajduje się np. tu: https://miastodzieci.pl/wyliczanki/
Następnie zachęcamy do zabawy w berka lub innej zabawy ruchowej. Zabawę rozpoczyna dziecko, które „wskazała” wyliczanka.
9. Wracamy do kartek zapisanych przez osoby dorosłe. Wkładamy je do jednego pudełka, mieszamy i losujemy kartki z określoną cyfrą. Klaszczemy tyle razy, ile wskazuje liczba na kartce. Razem z dziećmi klaszczą osoby dorosłe – osoba prowadząca mówi głośno, jaka cyfra została wylosowana. Najpierw ćwiczenie przeprowadzamy w grupie, a następnie zachęcamy osoby dorosłe, aby wzięły pulę kart, które wcześniej przygotowały, a dzieci losowały cyfry pojedynczo od nich.
10. Następnie wyświetlamy na tabletach lub na ekranie film do wyboru z tej strony: https://www.lulek.tv/vod/cat/filmy-edukacyjne-2
11. Zachęcamy do układania różnych przedmiotów w zbiory i prosimy dzieci, żeby powiedziały, ile ich jest.
12. Na koniec prosimy o odstawienie wszystkich rzeczy, którymi dzieci i dorośli bawili się podczas zajęć. Dziękujemy za wspólną zabawę. Stajemy w kole i po kolei mówimy: Dziękuję Kasiu, do zobaczenia Kasiu, bijąc brawa każdemu dziecku po kolei.
Możliwe modyfikacje:
Jeśli mamy mniej czasu na zajęcia, karty z cyframi do zabawy „To ta cyfra” możemy przygotować samodzielnie i podczas ćwiczenia oddać rodzicom. Mimo wszystko jednak zachęcamy do włączania się w działania osoby dorosłe – zwiększy to ich zaangażowanie w zajęcia i satysfakcję z ich powodzenia.
Przydatne linki:
Wiele tradycyjnych wyliczanek z wielu regionów Polski możemy znaleźć na kanale YouTube projektu Mały Kolberg: https://www.youtube.com/user/MalyKolberg/playlists.